ملیله کاری
هنر ملیله کاری یا ملیله سازی هنر ساخت وسایل و ظروف تزیینی با نقره است كه از كنار هم قرار دادن تعداد فراوان مفتول نازک نقره در قالب ریزنقشهایی مثل برگ، غنچه، پیچك، اشك، جغه و ترمه حاصل می شود. ملیله کاری یكی از فوق العاده ترین و در عین حال با ظرافت ترین صنایع فلزی ایران است كه مدیون هنرمندانی است كه با ابزار و وسایل بسیار ساده و حوصله زیاد خود به خلق چنین آثار ارزشمندی پرداختهاند. ملیله کاری دارای سابقه ای دیرینه است که پروفسور آرتور آپهام پوپ نیز به آثار ملیله برجامانده از قرن ۱۲ میلادی اشاره نموده است.
ملیله کاری تا پیش از عصرپهلوی بعنوان هنر بومی مردم زنجان در آن شهر رواج داشته است ولی در دوران حكومت رضاخان با مهاجرت چندتن از هنرمندان ملیله سازی این شهر به تهران و اصفهان در دیگر مناطق كشور نیز رایج میشود. به منظور تهیه نوارملیله، نقره با عیار۱۰۰ را بعد از ذوب نمودن به شکل مفتول درآورده و پس از حرارت دادن، از بین دستگاهنورد عبور میدهند. عمل حدیدهكردن را تا زمان دستیابی به ضخامت مناسب ادامه می دهند كه نوار ملیله نامیده میشود.
ملیله ساز پس از تهیه قالبی بهشكل محصول موردنظر، قالب را برروی یک صفحه مسی گذاشته و تمام سطح آن را موماندود می كند پس از آن نواری كه پهنای آن بیشتر از نوار ملیله است را در اطراف قالب قرار میدهد تا شكل و فرم قالب را بهخود گرفته و درموم فرو رود.
پس از این مرحله به کمک پنس پیچهای ملیله را با توجه به طرح موردنظر و بادقت و حوصله در كنار یکدیگر می چینند. سپس تمام سطحقالب را با پودرتنكا (پایینآورنده نقطهذوب لحیم نقره) و گرد لحیم پوشانده و همزمان با عمل حرارتدادن ،گردهلحیم را ذوب میکنند كه موجب اتصال پیچها میشود. قسمتهای لحیمكاری شده باید به طوری پرداختشود كه محلهای اتصال قابل مشاهده نباشند. ظرافت و نیز تمیزیكار در هنر ملیله کاری بر میزان كیفیت و ارزش محصول تولیدشده تاثیر بسزایی دارد.