سی و سه پل
پل الله ورديخان (عنصري محوري در ارتباطي كالبدي-فرهنگي)
معروف به: پل الله ورديخان، چهارباغ، جلفا، زاينده رود، سي و سه چشمه
موقعيت: ميدان انقلاب اسلامي
زمان تاسيس: ۱۰۰۵ هجري(دوره شاه عباس اول)
يکی از پلهای زيبا و منحصربفردی که در عصرصفويه بر روی زاينده رود بنا شد سی و سه پل است که در گذشته «پل جلفا» ناميده می شد (چون از طریق اين پل به جلفا که تازه احداث شده بود دسترسی داشتند). به «الله ورديخان» نيز معروف است چون سردار مشهور شاه عباس اول که مأمور ساختن اين پل بود به اين نام شناخته می شود.
اين پل که چهارباغ عباسی را به چهارباغ بالا متصل کرده پیشتر دارای ۴۰ چشمه بوده ولی اکنون بيش از سی و سه چشمه آن باقی نمانده و بقيه آنها مسدود می باشند. پل دارای ۲۹۵ متر طول و ۷۵/۱۳ متر عرض و جزء نخستین آثاری است که دستور احداث آن را شاه عباس اول داده است.
در کناره های این پل معبر باريک مسقفی است که سرتاسر طول پل به چشم می خورد. سی و سه پل دارای يک پياده رو جهت رفت و آمد در بالا و يک پياده رو در پايين است. پياده روی پائين گذرگاه مسقفی است که بین پايه های مرکزی پل و با فاصله کمی از بستر رودخانه بوجود آمده است. از نکات حائز اهمیت دربـاره سـی و سـه پـل اينـکـه در دوران صـفـويه جـشـن «آبريزان» يا «آبريزکان» درجوار زاينده رود و در حوالی اين پل برپا می شده است. در اين جشن که هر ساله در ۱۳ تيرماه برگزار می شد مردم با پاشيدن آب و گلاب برروی يکديگر در اين جشن شرکت داشته اند.
مصالح بکار رفته در ساخت سی و سه پل:
قسمت فوقانی پل از آجر و طبقه تحتانی آن نیز از سنگ ساخته شده است. پل الله ورديخان که در سال ۱۰۱۱ هجری بنا شده از آثار مشهور اصفهان است که اکثر سياحان و جهانگردان آن را توصیف نموده اند. يکی از گردشگران خارجی که سی و سه پل را در اواخر حکومت قاجار ديده آن را اینگونه توصیف می کند:
اين بنای زيبا که با وجود مرور زیاد زمان با بزرگی و مشخصات آن سالم مانده ارزش آن را دارد که برای ديدنش به اصفهان رفت، هر چند احتمالاً از کسی هم انتظار نمی رود که جهت ديدن شايد باشکوه ترين پل جهان چنين کاری انجام دهد.